Bayangkan satu petang yang damai di kawasan rekreasi bertukar menjadi insiden memalukan. Itulah yang dialami oleh seorang lelaki di sebuah taman rekreasi di Hulu Selangor. Pada satu hari pada tahun 2018, beliau ditampar oleh seorang individu dalam satu pertelingkahan kecil. Tamparan itu menyebabkan pipinya bengkak — tetapi lebih perit daripada sakit fizikal ialah rasa malu dan tercalar maruahnya. Beliau seorang guru tuisyen yang dikenali di kawasan itu, malah menjalankan pusat pembelajaran miliknya sendiri. Reputasi adalah aset utama dalam bidang pendidikan.
Beliau segera membuat laporan polis. Kes dibawa ke Mahkamah Majistret Rawang, dan individu yang menamparnya mengaku bersalah. Mahkamah mengenakan denda RM500 atau penjara selama empat bulan. Namun bagi si mangsa, hukuman itu tidak memadai. Beliau mendakwa akibat kejadian itu, beliau mengalami tekanan emosi, kehilangan keyakinan klien, dan mengalami kemerosotan pendapatan. Maka beliau mengambil langkah lanjut — menyaman individu tersebut di Mahkamah Sivil dan menuntut pampasan sebanyak RM45,000.
Namun segalanya tidak berjalan seperti yang diharap. Mahkamah Majistret menolak tuntutan tersebut. Tidak berpuas hati, beliau memfailkan rayuan di Mahkamah Tinggi Shah Alam. Tetapi keputusan tetap tidak berpihak kepadanya — rayuannya ditolak. Di sinilah pengajaran besar muncul.
Mahkamah menjelaskan bahawa sabitan dalam kes jenayah tidak menjamin kemenangan dalam saman sivil. Walaupun pihak lawan telah mengaku bersalah dalam kes jenayah, itu tidak bermakna mangsa automatik menang dalam saman sivil. Mahkamah tidak boleh membuat keputusan berdasarkan emosi atau persepsi semata-mata. Dalam undang-undang sivil, setiap dakwaan mesti dibuktikan dengan fakta, bukti dan dokumen yang sah.
Dalam kes rayuan ini, Mahkamah Tinggi mendapati bahawa tiada satu pun bukti sokongan kukuh daripada pihak plaintif. Tiada laporan kerugian, tiada testimoni beliau sendiri, tiada surat daripada pelanggan yang didakwa hilang kepercayaan, dan tiada laporan perubatan tentang tekanan emosi. Bahkan rekod rayuan juga tidak lengkap. Dakwaan beliau tentang kerugian hanyalah kenyataan umum tanpa sebarang penjelasan spesifik tentang bagaimana tamparan itu menyebabkan kejatuhan pendapatan. Undang-undang menuntut lebih daripada sekadar cerita — ia menuntut perincian yang boleh dibuktikan.
Ketika berhujah, plaintif menyatakan bahawa beliau bukan peguam dan hanya mempunyai latar belakang dalam bidang pendidikan. Namun Mahkamah menjawab dengan tegas — semua orang adalah sama di sisi undang-undang. Mahkamah tidak akan memberi layanan istimewa hanya kerana seseorang itu tidak fasih dalam selok-belok undang-undang. Jika seseorang mahu menuntut haknya melalui mahkamah, dia perlu patuh kepada prosedur dan peraturan yang ditetapkan.
Kes ini menunjukkan bahawa menjadi mangsa bukanlah jaminan kemenangan. Tanpa bukti yang cukup dan hujahan yang tepat, tuntutan boleh ditolak walaupun dari segi moral kita rasa pihak itu ‘patut menang’. Dalam sistem perundangan, apa yang tidak dibuktikan, tidak boleh dituntut. Mahkamah tidak akan mengisi ruang kosong yang anda tidak isi sendiri.
Kadang-kadang sistem undang-undang mungkin terasa kejam. Tetapi di sinilah letaknya keadilan sebenar — keputusan dibuat bukan atas dasar emosi atau simpati, tetapi berdasarkan apa yang boleh dibuktikan di hadapan hakim.
Jadi jika anda atau seseorang yang anda kenal menjadi mangsa dan ingin mengambil tindakan undang-undang, jangan terburu-buru. Fahami keperluan bukti. Dapatkan nasihat yang betul. Pastikan anda tahu hak dan langkah yang tepat.
